SGK giriş tarihine göre değişen emeklilik sistemi, 94, 08 ve 18 yıllarında çalışmaya başlayanlar için yeni emeklilik modelleri oluşturuyor. 3600, 4500 ve 5.400 prim günü üzerinden oluşturulan modellerle, bazı şartları sağlayan sigortalılar daha erken emeklilik hakkı kazanabilecek. Emeklilik yaşı, prim günü ve çalışma süresi gibi kriterler dikkate alınarak belirlenen bu düzenleme, milyonlarca çalışan için farklı emeklilik seçeneklerini gündeme getiriyor.
Sigorta yılına göre emeklilik şartları tekrar şekilleniyor
SGK düzenlemelerinde yapılan son değişikliklerle, sigorta başlangıç yılına göre şartları tekrar tanımlanıyor. 1994, 2008 ve 2018 yıllarında işe giren sigortalılar için 3.600, 4.500 ve 5.400 günlük prim temelinde kısmi emeklilik fırsatı sunuluyor. Emeklilik yaşı ve sigortalılık süresi birlikte değerlendirilerek oluşturulan bu modeller, erken yaşta emekli olmayı hedefleyen vatandaşlara alternatif çözümler sunuyor.
Farklı yıllar farklı sistemler
Türkiye’de SGK sistemi, ilk işe başlama yılına göre şekilleniyor. 1994, 2008 ve 2018 gibi kilit yıllarda çalışmaya başlayanlar için farklı prim günleriyle erken emeklilik yolları sunuluyor. Sosyal güvenlik düzeninde yer alan bu alternatif hesaplamalar, eksik prim günü bulunan ya da çalışma süresi sınırlı kalan çalışanlara yeni fırsatlar tanıyor.
94 yılı öncesinde 3600 gün formülü
9 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olan vatandaşlar, 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim günü şartlarını tamamladığında kısmi emeklilik hakkı kazanabiliyor. Bayanlarda yaş sınırı 50, erkek sigortalılarda ise 55 olarak uygulanıyor. Kesintili çalışma geçmişi olanlar için bu model cazip bir çözüm sağlıyor.
2008 girişlilere 4500 günle emeklilik yolu
2000 ve sonrası sigorta başlangıcı olan çalışanlar için kısmi emeklilik şartları biraz daha zor. Bu kişiler, 4.500 gün prim ve 25 yıl sigortalılık süresi ile emekli olabiliyor. Kadınlar 58 yaşında, erkekler 60 yaşında emekli olabiliyor. Bu sistem, düzenli prim ödeyen ancak uzun hizmet süresine ulaşmakta güçlük yaşayan çalışanlara kolaylık tanıyor.
2018 ve sonrasında sigorta başlangıcı olanlar için 5400 gün şartı
2008’den sonra SGK kaydı açılanlar için en ağır erken emeklilik koşulları geçerli. Bu grupta yer alan kişiler için 5400 prim günü ve 25 yıl sigortalılık süresi gerekli. Kadın sigortalılar 58 yaşında, erkekler 60 yaşında emeklilik hakkı kazanabiliyor.
Engelli ve malulen emeklilik seçenekleri
Engelli çalışanlara özel emeklilik
En az %40 sağlık raporu bulunan çalışanlar, engelli indirimi hakkı ile yaşa takılmadan emekliliğe hak kazanabiliyor. Prim günü ve çalışma yılı, engellilik oranına bağlı olarak değişiyor:
– %40 ila %49 arası için 18 yıl ve 4100 gün,
– %50 ila %59 arası için 16 yıl ve 3700 gün,
– %60 ve üzeri için 15 yıl ve 3960 gün gerekiyor.
Malulen emeklilik koşulları
İş gücünün büyük kısmını kaybeden çalışanlar, resmî rapor ile 1.800 gün prim üzerinden malulen emekli olabiliyor. Bu hak, sadece iş gücü kaybı kalıcı olan kişiler için geçerli. Emeklilikten sonra çalışma durumunda maaş iptal ediliyor.
Engelli çocuğu olan annelere destek
Bakım yükü taşıyan kadın sigortalılar için özel bir erken emeklilik desteği uygulanıyor. Bu annelerin prim günlerine yıllık %25 oranında ekleme yapılıyor. Aynı zamanda bu eklenen günler, emeklilik yaşından eksiliyor. Böylece kadınlar avantajlı biçimde emeklilik fırsatı elde ediyor.
Emeklilik stratejisi nasıl olmalı
-
Emeklilik planınızı, sigorta başlangıç tarihinize göre hesaplayın.
-
Eksik günlerinizi, doğum, askerlik veya yurtdışı borçlanmasıyla tamamlayın.
-
Engel durumunuz varsa, malulen emeklilik gibi özel hakları inceleyin.
-
Engelli evladınız bulunuyorsa, prim artış haklarından yararlanarak emeklilik sürenizi kısaltabilirsiniz.